Energie afrekenen; jaarrekening en eindafrekening

Iedereen die stroom en gas gebruikt als energiebron, heeft te maken met 3 partijen:

• Leverancier
• Overheid
• Netwerkbeheerder

Alle afrekening van deze 3 partijen wordt gedaan via je leverancier

Jaarrekening.

De kosten hiervoor worden door de leverancier waarmee je een ‘contract’ hebt, in rekening gebracht op jaarbasis. Hiervoor wordt eens per jaar (12 maanden) een jaarafrekening gestuurd. Dit kan na een contractjaar zijn of 1 jaar na de laatste jaarrekening. Maandelijks is er een termijnbedrag overgesproken. Heb je te weinig betaalt of juist teveel, dan wordt dit aan het eind verrekend en een nieuw termijn bedrag afgesproken. Dit gebeurt middels de jaarrekening.

Op de jaarafrekening verrekent je energieleverancier je echte verbruik met de voorschotbedragen die je maandelijks hebt betaald. De belangrijkste vraag die deze jaarnota oproept, wordt meestal al op de eerste pagina beantwoord: krijg je geld terug of moet je bijbetalen? 

Op de rest van de pagina’s zie je de details over je energieverbruik (dal en normaal tarief), leveringskosten (vaste kosten leverancier), netbeheerkosten, energiebelasting en vermindering daarvan, btw, korting, eventuele terugleverkosten en - vergoedingen en het nieuwe termijnbedrag voor het komende jaar. 

Controleer deze punten

Als je jouw jaarafrekening wilt controleren, is het goed om naar deze punten te kijken:

• Kloppen de jaartotalen van je verbruik met je (slimme) meterstanden? Dit kun je checken via de meter of de app van je netbeheerder (of leverancier of P1 meter)
• Zijn de tarieven conform je contract? In je energiecontract ben je akkoord gegaan met een bepaald tarief voor elektriciteit en gas. Controleer op je jaarafrekening of deze tarieven ook daadwerkelijk aangehouden zijn. Heb je een dynamisch energiecontract? Doe dan een steekproef op enkele dagen om dit te checken. De tarieven zijn de kale tarieven, dus zonder netwerkkosten en belastingen.
• Klopt de hoeveelheid teruggeleverde stroom? Check of de opgegeven teruglevering overeenkomt met wat je op je slimme meter ziet. Heb je een app voor je zonnepanelen, check die dan ook. Hierin staat vaak de opgewekte stroom, verbruikte stroom en teruggeleverde stroom.
• Zijn de netbeheerkosten correct? Dit kun je controleren door je aansluiting te checken. De meeste consumenten hebben een aansluiting kleiner dan 3x80A. Voor gas is dat G4 of G6
• Kloppen de energiebelasting en de vermindering energiebelasting? In 2025 betaal je 0,12282 euro per kWh stroom en 0,69962 euro per kubieke meter gas. In 2024 was dit 0,13165 euro per kWh stroom en 0,70544 euro per kubieke meter gas. En omdat een deel van je energieverbruik wordt gezien als basisbehoefte, betaal je daar geen energiebelasting over. Deze vermindering energiebelasting is dit jaar 635,19 euro. In 2024 was het 631,39 euro. 

Vervelend wordt het als de jaarrekening niet synchroon loopt met het kalenderjaar. Belastingen en netwerk kosten worden dan naar rato belast voor dat deel per kalenderjaar

Is je beloofde welkomst- of loyaliteitsbonus meegenomen? Controleer of de korting of loyaliteitsbonus die in je contract stond ook echt verrekend is op je jaarafrekening. Bij veel leveranciers krijg je deze bonus namelijk pas aan het eind van je contractjaar of bij je jaarafrekening. Mis je de korting? Neem meteen contact op met je leverancier, want het scheelt soms honderden euro’s. Het kan ook voorkomen dat er een andere korting wordt gegeven op basis van je daadwerkelijke verbruik. Heb je minder verbruikt? Dan is de korting vaak lager, andersom is gelukkig vaak ook waar.

Extra aandachtspunt bij dynamische contracten!! Een jaarafrekening lijkt nog moeilijker te controleren als je een dynamisch energiecontract hebt. Moet je je zorgen maken dat er foutjes insluipen? Bij dynamische energiecontracten wordt er dagelijks gesaldeerd, wat betekent dat teruglevering en verbruik per dag tegen elkaar worden weggestreept. De energiebelasting wordt echter over het hele jaar berekend en gesaldeerd. Hierdoor kan het lijken alsof er iets niet klopt als je alleen naar een dag of maand kijkt, terwijl het bij de jaarafrekening meestal gewoon klopt. Wel kan het voorkomen dat je bij een dynamisch contract nog energiebelasting moet terugbetalen. Dit gebeurt op het moment dat je over een heel jaar meer stroom hebt teruggeleverd dan je hebt verbruikt.

Extra aandachtspunten voor zonnepaneelhouders!! Sommige leveranciers berekenen hun terugleverkosten per kWh, anderen werken met staffels. Dit kan impact hebben op wat je uiteindelijk terugkrijgt of moet betalen, omdat je bijvoorbeeld meer of minder hebt teruggeleverd dan dat je hebt opgegeven. Krijg je terugleververgoeding? Controleer dan of deze vergoeding overeenkomt met de tarieven die in je contract staan. Een terugleververgoeding krijg je alleen als je meer teruglevert dan je kan salderen.

Kosten voor mijn energieverbruik

Op uw jaarafrekening staat hoeveel elektriciteit en gas u hebt verbruikt en welk tarief u hiervoor betaalt. Door de meterstanden weet uw leverancier hoeveel energie u hebt verbruikt. Deze kunt u natuurlijk ook daarnaast zelf bijhouden door regelmatig de standen te noteren; dan weet u zeker dat die kloppen.

Hebt u een contract met een variabel tarief? Dan kan de energieleverancier dit tarief wijzigen. Bij een contract met een vast tarief verandert dit tarief niet.

Hebt u zonnepanelen? Dan ziet u op uw energierekening:

• hoeveel energie u hebt teruggeleverd
• hoeveel energie er is gesaldeerd
• hoeveel terugleververgoeding u krijgt

Vaste leveringskosten

Uw energieleverancier rekent een vast bedrag, los van hoeveel energie u verbruikt. Hiermee betaalt u de kosten die de leverancier maakt om energie bij u te leveren. Bijvoorbeeld administratiekosten. Deze kosten staan los van uw verbruik.

Terugleverkosten zonnepanelen

Hebt u zonnepanelen? Steeds meer leveranciers vragen een bedrag voor het terugleveren van elektriciteit. In uw contract staat of uw leverancier terugleverkosten vraagt en hoe hoog deze kosten zijn.

Netbeheerkosten

Uw energieleverancier rekent kosten namens uw netbeheerder. Deze netbeheerkosten zijn vaste bedragen, die los staan van uw energieverbruik. Hiermee betaalt u voor uw energieaansluiting, kabels en gasleidingen. De ACM bepaalt elk jaar hoe hoog deze bedragen mogen zijn. Dat verschilt per netbeheerder.

Correctiefactoren voor gas

U betaalt voor de hoeveelheid gas die u verbruikt. Maar dezelfde hoeveelheid gas kan meer of minder energie geven. De energieleverancier moet hiermee rekening houden. Hij moet ‘correctiefactoren’ toepassen. Deze zaken hebben invloed op de kwaliteit van het gas:

• De calorische waarde van gas

De calorische waarde van gas meet hoeveel energie per kubieke meter (m3) het gas heeft. Gas is een natuurproduct. Daardoor kan in de ene kubieke meter meer energie zitten dan in de andere.

• Temperatuur

Gas warmt op tijdens het transport naar uw huis. Woont u ver van de bron? Dan wordt het gas warmer en heeft daardoor minder energie.

• Luchtdruk

Woont u hoger dan 50 meter boven zeeniveau? Dan is de luchtdruk lager en heeft het gas minder energie.

De netbeheerder houdt bij hoeveel energie er in uw gas zit, en op welk moment. Met deze gegevens rekent uw energieleverancier uit hoeveel energie u hebt gekregen.

Let op: Hebt u een slimme meter van 2015 of later? Deze houdt ook de temperatuur bij. Uw energieleverancier hoeft daarom uw verbruik niet aan te passen voor de temperatuur. Maar nog wel voor de calorische waarde van het gas.

Hebt u vragen over de correctiefactoren? Neem contact op met uw energieleverancier

Belastingen

Op de energierekening staan verschillende belastingen:

• energiebelasting
• btw is 21%
• Vermindering energiebelasting

Hebt u vragen over deze belastingen? Neem contact op met uw energieleverancier of de Belastingdienst.

Eindafrekening

Ga je verhuizen of stap je over naar een ander leverancier? Dan krijg je de eindafrekening en deze heeft dezelfde onderdelen als de jaarrekening, maar de tijdsspanne is anders.

En ga je een nieuw energiecontract afsluiten? Zorg dan dat je je oude afrekening paraat hebt of dat je in ieder geval weet wat je hebt verbruikt en/of opgewekt afgelopen jaar. Als je een goede inschatting maakt, kom je aan het einde van het jaar niet voor verrassingen te staan. Daarnaast helpt het om een overzicht bij te houden van de afgelopen jaren (liever zelfs per maand) als je situatie langere tijd hetzelfde is gebleven.

Helaas werkt het weer niet mee, maar je kunt de graaddagen er ook bij zetten voor een nog beter inzicht.

Naheffingen en verjaring

Soms krijgt u een tweede rekening van uw energieleverancier. Dit heet een naheffing. Die krijgt u bijvoorbeeld als uw meterstanden zijn geschat en u later wel de meterstanden hebt doorgegeven. Zo betaalt u voor uw echte verbruik.

Uw energieleverancier moet een naheffing binnen 2 jaar versturen. Deze 2 jaar gaan in vanaf het moment dat de oorspronkelijke energierekening betaald had moeten zijn. Zijn de 2 jaar voorbij? Dan is de energieleverancier te laat. De rekening is 'verjaard'. U hoeft niet meer te betalen.

Let op: Stuurt de energieleverancier u een betalingsherinnering? Dan gaat de verjaringstermijn van 2 jaar opnieuw in op het moment dat u de herinnering krijgt.

Tip: Verhuist u en hebt u nog rekeningen openstaan? Laat uw energieleverancier uw nieuwe adres weten. Anders gaan de rekeningen en herinneringen naar het verkeerde adres.

Zijn uw meterstanden langer dan 2 jaar lang geschat? En vraagt de leverancier u om geld voor al die jaren te betalen?

Klacht verjaring

Is uw energierekening verjaard? En vraagt de energieleverancier toch om betaling? Of klopt de naheffing niet? Schrijf een brief of e-mail met uw klacht naar uw energieleverancier.

Hebt u uw klacht gestuurd? Dan moet uw leverancier binnen 4 weken een besluit nemen. Tot die tijd hoeft u niet te betalen.

Rekening niet op tijd betaald

Kunt u uw energierekening niet op tijd betalen? Of hebt u een betalingsachterstand? Vraag hulp en voorkom dat u wordt afgesloten.

Heb je een contract?

Veel ouderen vinden het lastig om te switchen en laten de energie maar leveren door de laatste leverancier. Na einde contractjaar (vaak vast) gaat voor deze groep het contract over in een contract voor onbepaalde tijd, wat in feite een variabel contract is. Ook die krijgen na 12 maanden de jaarrekening. Die is natuurlijk ook veel te complex en laten het maar doorlopen. Deze groep mensen financieren de kosten voor welkom bonus van overstappers!!!

Voorkom verrassingen: check je energieverbruik vaker

Controleer een paar keer per jaar of je geschatte verbruik overeenkomt met wat je hebt afgesproken met je leverancier. Vooral als je een vast contract hebt. Wijkt het af? Neem dan contact op met je leverancier en laat je maandbedrag hierop aanpassen. Misschien op dat moment niet zo leuk, maar het scheelt je een vervelende eindafrekening.

Als je een slimme meter hebt is het ook slim om drie tientjes te investeren in een P1-meter. Naast de app van je leverancier en eventueel de zonnepanelenproducent kun je op deze manier op je mobiel of tablet je energieverbruik in de gaten houden. Dit kan alleen met een slimme meter, maar zorgt wel voor een goed inzicht in je verbruik.

Energiecontract opzeggen: alles over opzegvergoeding en opzegtermijn

Wanneer u een opzegvergoeding moet betalen

U betaalt alleen een opzegvergoeding als u  een contract voor bepaalde tijd heeft, bijvoorbeeld 1 jaar en de looptijd van het contract is nog niet voorbij wanneer u opzegt

Het is ook mogelijk dat u een opzegvergoeding moet betalen bij:

• Energiecontract bij verhuizen

Als u verhuist kunt u uw huidige contract door laten gaan of een nieuwe energieleverancier kiezen. In beide gevallen krijgt u een eindafrekening.

• Nieuwe leverancier bij mijn nieuwe adres

Als u een andere leverancier in uw nieuwe woning wilt, dan hebt u tijdelijk 2 energiecontracten: uw oude en uw nieuwe contract. Vergeet niet het oude contract op te zeggen. Denk daarbij aan de opzegtermijn van 30 dagen en de opzegvergoeding die u misschien moet betalen .

• Huidige contract tijdelijk op 2 adressen

Meestal kunt u tijdelijk uw energiecontract op het oude en het nieuwe adres tegelijkertijd gebruiken. Vraag uw leverancier of dit bij u kan.

Meld bij uw energieleverancier zo snel mogelijk dat u gaat verhuizen. Doe dit uiterlijk 2 weken voordat u verhuist. Meestal kunt u uw verhuizing op de website of de app van de leverancier melden.

Hebt u 2 verschillende energieleveranciers: 1 voor gas en 1 voor elektriciteit? Neem dan met beide leveranciers contact op.

Eindafrekening en meterstanden

Bij een verhuizing maakt uw energieleverancier een eindafrekening. Daarvoor zijn uw laatste meterstanden nodig. Een slimme meter geeft de meterstanden automatisch door, u hoeft dit zelf niet te doen.

Hebt u geen slimme meter? Of hebt u deze uit laten zetten? Schrijf op de dag van de verhuizing de meterstanden voor elektriciteit en gas op van uw oude en uw nieuwe huis. Maak foto’s zodat u bewijs hebt. Geef de meterstanden door binnen 5 dagen na de dag dat u bent verhuisd. Dat doet u online, aan de telefoon of met een meterkaartje. Doet u dit niet of niet op tijd? Dan schat uw energieleverancier hoeveel elektriciteit en gas u hebt verbruikt.

Zorg dat uw nieuwe adres bij de leverancier bekend is, zodat u de eindafrekening krijgt.

Kloppen de meterstanden op de eindafrekening niet? Geef de juiste standen meteen door.

Geen gasaansluiting op mijn nieuwe adres

Heeft uw nieuwe woning geen gasaansluiting? Zeg dan uw gascontract op . Hebt u 1 contract voor elektriciteit en gas samen? Dan kunt u niet alleen gas opzeggen: u zegt het hele contract op en u sluit een nieuw contract voor alleen elektriciteit. De leverancier mag de opzegvergoeding voor gas en elektriciteit vragen. Check dit daarom van tevoren bij uw leverancier.

Gaat u naar een woning met stadsverwarming of blokverwarming? U kunt dan uw warmteleverancier niet zelf kiezen. Lees meer over warmteleveranciers.

Samenwonen

Hebt u een eigen energiecontract en uw partner ook? Als u samen gaat wonen, kunt u in uw nieuwe woning kunt u of een nieuw contract afsluiten of 1 van de 2 contracten laten doorgaan, net als bij een normale verhuizing. Vergelijk daarbij de tarieven en de mogelijke opzegvergoeding van beide contracten.

Emigreren

Als u emigreert, dan zegt u uw huidige contract op. Geef uw nieuwe contactgegevens door aan uw leverancier voor de eindafrekening.

Wanneer u geen opzegvergoeding moet betalen

In deze situaties betaalt u geen opzegvergoeding:

• De looptijd van uw contract is voorbij.
• U zegt op binnen 7 dagen voordat uw contract afloopt. Deze termijn is 14 dagen als u het contract vóór 1 juni 2023 hebt afgesloten.
• U hebt een contract met variabele tarieven of met dynamische tarieven.
• Uw leverancier stopt uw contract.
• U krijgt de rekening voor de opzegvergoeding te laat: pas ná de eindafrekening.
• In uw contract staat niet hoe de opzegvergoeding wordt berekend.

Als u een opzegvergoeding moet betalen:

Hoogte van uw opzegvergoeding

Hoeveel opzegvergoeding u moet betalen hangt af van wanneer u het energiecontract hebt afgesloten. Op 1 juni 2023 zijn de regels gewijzigd. Hebt u het energiecontract vóór 1 juni 2023 afgesloten? Dan gelden de oude regels voor de opzegvergoeding. Ook als de diensten op 1 juni 2023 of later ingaan.

Contract is na 1 juni 2023 afgesloten

De opzegvergoeding is gelijk aan het verlies dat uw leverancier maakt omdat u het contract niet uitzit. Hij heeft energie voor u ingekocht en u gaat het niet meer afnemen. U betaalt geen opzegvergoeding als de energie duurder is geworden. Want dan maakt de leverancier geen verlies.

Wilt u overstappen? Vraag eerst uw huidige energieleverancier om uw opzegvergoeding te schatten. Hiervoor maakt de leverancier deze rekensom:

(tarief dat u nu betaalt - nieuw tarief bij zelfde soort contract bij dezelfde leverancier) x (rest van het verbruik tot einde contract als u klant zou blijven)

Uw leverancier moet u deze berekening duidelijk uitleggen.

Stapt u over? Uw nieuwe leverancier regelt de overstap. Uw huidige leverancier stuurt u een voorlopige opzegvergoeding. Bent u al overgestapt en vindt u de opzegvergoeding te hoog? Annuleer de overstap binnen de bedenktermijn.

De definitieve opzegvergoeding staat op uw eindafrekening. Die krijgt u binnen 6 weken na de overstap. De definitieve opzegvergoeding kan verschillen van de eerdere schatting van uw opzegvergoeding.

Let op:  Hebt u 1 contract voor elektriciteit en gas samen? Als u bijvoorbeeld alleen gas opzegt, dan zegt u toch het hele contract op. U moet daarom ook een nieuw contract voor elektriciteit afsluiten. De leverancier mag dan een opzegvergoeding voor gas en een opzegvergoeding voor elektriciteit vragen. Check dit daarom vooraf bij uw leverancier!

Zonnepanelen

Als u zonnepanelen hebt, hebt u nog steeds elektriciteit nodig, bijvoorbeeld als het donker is. Uw leverancier koopt die elektriciteit die u nodig heeft vooraf in. Hij heeft verlies als u het contract niet uitzit. Daarom betaalt u een opzegvergoeding, ook als uw zonnepanelen elektriciteit terug leveren.

Bij de berekening van de opzegvergoeding houdt uw leverancier rekening met uw standaardjaarverbruik en de energie die uw zonnepanelen opwekken. Uw standaardjaarverbruik is uw verwachte verbruik in een jaar. De netbeheerder berekent uw standaardjaarverbruik. Daarvoor kijkt hij terug op uw verbruik in het verleden en naar het weer. 

Contract is vóór 1 juni 2023 afgesloten

Het bedrag van uw opzegvergoeding hangt af van uw energiecontract en van hoe lang het contract nog zou lopen als u niet opzegt. In het schema ziet u hoeveel u dan maximaal moet betalen:

• Korter dan 1,5 jaar          €50,00
• 1,5-2 jaar                       €75,00
• 2 – 2,5 jaar                     €100,00
• Langer dan 2,5 jaar          €125,00

Uw energieleverancier mag dit bedrag voor gas en voor elektriciteit aan u vragen. Zegt u allebei op? Dan betaalt u maximaal 2 keer de opzegvergoeding.

Welkomstcadeau of welkomstpremie

Soms krijgt u een welkomstcadeau of welkomstpremie bij het afsluiten van een energiecontract. Soms moet u dit cadeau of geld of terugbetalen als u uw contract te vroeg opzegt. Er gelden verschillende regels voor contracten die voor en na 1 juni 2023 zijn afgesloten.

Contract is na 1 juni 2023 afgesloten

Zegt u op binnen 6 maanden nadat uw contract is ingegaan? Dan mag uw leverancier eisen dat u de welkomstpremie terugbetaalt. U hoeft nooit een hoger bedrag terug te betalen dan de welkomstpremie. Na de eerste 6 maanden hoeft u niets terug te betalen.

U hoeft de welkomstpremie niet terug te betalen als u de welkomstpremie later krijgt dan uw betaling van het tweede termijnbedrag.

Kreeg u een welkomstcadeau dat geen geld was? Dan mag u het cadeau houden en hoeft u niets terug te betalen.

Contract is vóór 1 juni 2023 afgesloten

Zegt u uw contract binnen 1 jaar op? Dan mag uw leverancier eisen dat u het welkomstcadeau of de welkomstpremie terugbetaalt. Dit moet wel staan in de algemene voorwaarden bij uw contract.

Hebt u een cadeau gekregen? Dan hoeft u nooit meer terug te betalen dan het cadeau nu waard is. En het bedrag mag nooit hoger zijn dan 50 euro.

30 dagen opzegtermijn

De opzegtermijn van een energiecontract is altijd 30 dagen. Deze opzegtermijn begint op de dag nadat u opzegt. Dit geldt voor alle energiecontracten. Het maakt niet uit of u een contract voor 1, 2 of 3 jaar hebt. Of een contract voor onbepaalde tijd.

Aansluiting gas en elektriciteit opzeggen

Hebt u een alternatief gevonden voor gas of elektriciteit? Dan kunt u uw aansluiting opzeggen.

Mijn leverancier stopt mijn contract

U betaalt geen opzegvergoeding als uw leverancier uw contract stopt. Uw leverancier mag de levering van energie niet zomaar stoppen.

Zegt uw leverancier uw contract op omdat u niet betaald hebt? Of niet op tijd? Hier gelden strenge regels voor.

Klacht over de opzegvergoeding

Is uw opzegvergoeding te hoog of onterecht? Schrijf dan een brief of e-mail naar uw huidige energieleverancier.

Bron ACM/consuwijzer