Energiecontracten, wat zijn de mogelijkheden?

De afgelopen 2 jaren hebben we te maken gehad met sterk oplopende energieprijzen, zowel gas als stroom.

De overheid heeft wel ondersteuning gegeven, maar dat is voor 2024 slechts voor een kleine groep mensen nog het geval. Gelukkig voor die mensen, want ze hebben het hard nodig. Ook zijn de 2 energie plafondprijzen niet meer vanuit de overheid geregeld en tot overmaat heeft men besloten om de energiebelasting te verhogen. Dus energie gaat ons sowieso meer kosten.

De meeste langlopende (3 jaren) contracten zijn inmiddels afgelopen en zijn we weer genoodzaakt om een nieuw contract af te sluiten. Daarbij hebben we sinds enige tijd de keuze uit 3 vormen:

Vast, variabel en dynamisch

Wat zijn de verschillen in deze vormen?

Vast contract

Bij alle grote leveranciers kun je sinds begin 2023 weer een vast contract afsluiten. Zeker voor 1 jaar, maar ook zijn er 3 jaren contracten mogelijk. De prijzen liggen op dit moment net onder de prijsplafond prijzen.

Of dit een goede keuze is, hangt van een aantal zaken af. Vooral als je voor zekerheid kiest, maar het moment van keuze hangt ook af van de dan geldende kostprijzen van stroom en gas. Stijgen de kosten daarna t.o.v. van je afgesproken prijzen, dan zit je goed. Maar als ze stevig dalen, dan is dat wel vervelend en had je voordeliger uit kunnen zijn.

Na afloop van je contract heb je dan weer te maken met de dan geldende prijzen en die kunnen flink hoger zijn, zoals we in 2022 gezien hebben.

Voordelen vast contract:

Tijdens de looptijd van je contract heb je vaste prijzen voor de stroom en gas leveringen, prijsstijgingen hebben dus geen invloed op jouw prijzen.. Als je overstapt naar een nieuwe leverancier, wordt er vaak een 1-malige bonus gegeven.

Nadelen vast contract:

Prijsdalingen hebben ook geen invloed op je prijzen. Als je wil overstappen gedurende de looptijd van je contract, geldt meestal een hoge afkoopsom omdat de leverancier de gederfde inkomsten mag verrekenen (dit was een van de voorwaarde van de leveranciers om weer vaste contracten aan te bieden). Vaak is dit het verschil tussen de afgesproken prijzen en de dagprijzen op dat moment.

Aan het einde van je contract gaat automatisch een variabel contract in tegen het zgn. ‘slaperstarief’. Dus even opletten watt je volgende stap zal zijn voordat je contract afloopt.

Leveranciers die deze vorm aanbieden hebben wel de verplichting aangegaan om de energie in te kopen die een groot gedeelte afdekt van de afspraken die men heeft lopen.

Variabel contract

Variabele contracten worden aangegaan voor onbepaalde tijd, dwz dat het ‘eindeloos’ doorloopt als je geen actie neemt. Meestal gelden de tarieven voor 6 maanden ( 1januari en 1 juli), maar in 2022 zagen we dat leveranciers bij sterke prijsstijgingen vaker de prijzen aanpasten.

Een variabel energiecontract is juist een overeenkomst voor een onbepaalde tijd. Het contract loopt door, maar je kunt dit maandelijks opzeggen. Het tarief bij een variabel contract is een vast tarief voor 6 maanden dat de leverancier meestal op 1 januari en 1 juli aanpast. Tijdens de energiecrisis van 2022 zijn er echter steeds meer leveranciers die wat vaker tot zelfs maandelijks hun variabele tarieven wijzigen. Wil je meer flexibiliteit en heb je financiële ruimte (buffers), dan kun je speculeren dat de prijzen gaan dalen.

Voordelen variabel contract:

Het grote voordeel is dat je dit contract maandelijks kunt opzeggen. Bij een nieuwe leverancier kan een bonus aantrekkelijk zijn, maar kijk goed naar de voorwaarde.

Nadelen variabel contract:

Je prijzen worden  per 6 maanden vastgesteld, dat kan positief maar ook negatief zijn. Bovendien zijn leveranciers niet verplicht om de lagere prijzen door te geven. Eventuele prijsstijgingen daarentegen zal men wel meteen doorberekenen.

Dynamisch contract

Energie wordt meestal dagelijks ingekocht en daarmee zijn de inkoopprijzen dus ook dagelijks anders. Voor stroom geldt zelfs dat die per uur anders kunnen zijn; dit heeft natuurlijk te maken met de opgewekte stroom door windmolens en zonnepanelen of dat er juist kolen en gas gebruikt moet gaan worden.

Aan de andere kant heb je de gebruikers en je kunt je voorstellen dat in de avonduren er een piek is in gebruik doordat we allemaal thuis zijn en allerlei apparatuur aan wordt gezet. De prijzen worden dan hoger. Gedurende de dag is de vraag een stuk lager, dus zijn de prijzen lager.

Het is dus een kwestie van vraag en aanbod en leveranciers proberen zoveel mogelijk marge te halen uit die verschillen, ook om risico’s af te dekken. In sommige gevallen in het afgelopen jaar is het zelfs voorgekomen dat de prijs voor afname negatief was (dus kreeg je geld als je stroom gebruikt; let wel; er worden nog altijd leveringskosten en belasting in rekening gebracht).

Een dynamisch energiecontract is een contractvorm waarbij de tarieven voor stroom ieder uur en voor gas iedere dag anders zijn. De tarieven zijn altijd een dag van te voren bekend, wat dus overeenkomt met de inkoopprijzen van leveranciers. Als gebruiker kun je daarmee rekening houden door je verbruik daarop af te stemmen, het kan zelfs zo zijn dat je geld terugkrijgt bij afname. Dus overdag je wasmachine, droger, inductiekookplaat gebruiken kan veel geld besparen. Ook als je een elektrische auto hebt, is het beter deze te laden bij lage prijs.

Nog een punt aandacht is als je zonnepanelen hebt; bij een dynamisch contract heb je ook te maken met de inkoopprijs per uur en krijg je dus een terugleververgoeding (stroom die je terug levert hoger dan je salderingsregeling) die daarmee overeenkomt. Is de prijs van stroom negatief (met inachtneming van de afleverkosten en belastingen), dan moet je dus betalen om de zonnestroom terug te leveren. Met het aflopen van de saldering iets om rekening mee te houden. Ook het afschaffen van de salderingsregeling kan zowel positief als negatief uitvallen.

Heb je er hobby aan om je stroom en gas te monitoren via gebruikersapps, dan is dynamisch zeker een goede vorm voor je. Zoek je zekerheid en wil je niet telkens met je energie rekening bezig zijn, kies dan voor een vast contract.

Voordelen dynamisch contract:

Je profiteert direct van de dagprijzen op de energiemarkten. Dat kan heel voordelig zijn. Kijk maar eens naar bijgaande overzichten om te zien wat dit betekent heeft (uiteraard geen garantie voor de toekomst). Je kunt elk moment opzeggen, zonder boete. Je kunt je stroom verbruik sturen naargelang het aanbod en je stroomgebruikers aan of juist uit zetten. In samenhang met je zonnepanelen kaan gunstig uitvallen als je stroom teruglevert bij een hoge inkoopprijs. Voordeel is ook dat je elk moment kunt overstappen, er zijn geen boetes op opzeggen.

Bron: ANWB

Nadelen dynamisch contract:

In samenhang met je zonnepanelen kan dit nadelig uitpakken omdat de vergoeding wordt aangepast aan de geldende inkoopprijs. Maar ook als je stroom gebruikt tijdens de hoge inkoopprijs, betaal je dus meer dan bij variabel/vast.

Waar moet je nog meer rekening mee houden?

Hou er wel rekening mee dat je contractjaar bijna nooit gelijk loopt met het kalenderjaar, waardoor de prijzen per 1 januari van het laatste deel van je contractjaar anders zullen zijn door de energiebelasting/kortingen en de afleveringskosten van de leverancier (b.v. Eneco) en de netwerkbeheerder (b.v. Enexis). Deze prijsvariaties worden door je energieleverancier automatisch verrekend in je maandlasten.

Hou er ook rekening mee, dat bij alle drie vormen je een ‘contractjaar’ hebt, Dit heeft te maken met het vaststellen van je jaarverbruik van stroom en gas, dus ook bij een variabele of dynamisch afspraak, wordt gekeken naar 1 jaar verbruik als je aan nieuw contract wil afspreken.

Het terug leveren van stroom (en daarmee de salderingsregeling) is bij alle drie vormen afhankelijk van de leverancier; vaak een vaste prijs per kWh, maar er zijn er ook die het afhankelijk maken van de marktprijs zoals bij een dynamisch contract gebruikelijk ( en logisch) is. Goed dus om dat ook bij een nieuwe afspraak goed mee te nemen in de vergelijking.

Tenslotte nog dit: je kunt ook verschillende vormen combineren, de ene vorm voor stroom en een andere voor gas.

Onderstaand hebben we een Excell bestand samengesteld, waarin je kunt berekenen wat de kosten worden van de energierekening vanaf januari 2024. Hierbij gaan we uit van fictieve bedragen die je op de 1ste pagina kunt aanpassen naar de condities die voor jou gelden. Deze gelden onafhankelijk van het type contract (vast, variabel, dynamisch) wat je afsluit.

https://veldhovenduurzaam.nl/document/energiecontracten-2024