Meest gangbaar is om de gevel te isoleren in de spouw, vraag is of dit wel de beste methode is, onderstaand plaatje geeft goed weer wat de mogelijkheden zijn om een gevel te isoleren en wat de voor- en nadelen zijn. 

De blauwe lijn is de temperatuur gradiënt over de gevel uitgaande van een binnentemperatuur van 20 graden en een buitentemperatuur van -10 graden.

Bij de ongeïsoleerde spouw zie je dat de muur aan de binnenzijde rond de 15 graden is, maar al snel afkoelt naar 8 in de spouw, hier gaat dan ook veel warmte verloren en de kans op condensvorming is groot. 

Isolatie aan de binnenzijde van de gevel heeft als voordeel dat je het zo dik kunt maken als je wilt, echter je verliest dan wel wat binnenruimte. Nadeel van isolatie aan de binnenzijde is wel dat de kans op condensvorming tussen de isolatie en de binnengevel aanmerkelijk is door de lage temperatuur (-4 graden). Vandaar dat hier altijd een dampscherm moet worden aangebracht. 

Isolatie in de spouw is het meest gangbaar en er zijn verschillenden methodes om dit te doen. Voordeel is dat het eenvoudig is aan te brengen en je hebt geen gedoe binnen of buiten. Nadeel is dat de breedte van de spouw vaak beperkt is waardoor je ook maar een beperkte hoeveelheid isolatie materiaal aan kunt brengen.

De meest woningen hebben al isolatie in de spouw en dan is het de vraag of het wel de moeite waard is om die paar extra cm ook nog vol te spuiten. Wij adviseren om dit niet te doen ook omdat er een risico in zit dat je vochtproblemen krijgt. De spouw heeft als functie de vochtdoorslag van de buitenmuur af te voeren en zorgt ook voor ventilatie als de spouw om wat voor reden dan ook vochtig wordt.

Isolatie aan de buitenkant is de beste manier om de gevel te isoleren, je kunt de isolatie zo dik aanbrengen als je wilt en de gevel blijft in zijn geheel warm en geen kans op vocht/condens problemen. Zeker voor grote blinde gevels is dit aan te raden. Nadeel is dat je buitengevel (het aangezicht van de woning) verandert, echter daar zijn tegenwoordig mooie alternatieven voor.

Hoe isoleert u een muur vanaf de binnenkant?

Dat doet u door isolatiemateriaal te plaatsen tegen de binnenkant van de muur. Dit geldt voor zowel een steensmuur als een spouwmuurconstructie. Voor uitgebreide informatie zie: https://kennisbank.regionaalenergieloket.nl/muurisolatie/muur-isoleren-v...

Door het isoleren van de binnenkant van de muur verlies u wel iets aan binnenruimte. Wanneer je een appartement of tussenwoning hebt zal je dit niet meteen heel erg merken. Het relatief grote raamoppervlak in de buitenmuren van dit soort type woningen beperken het ruimteverlies. U verliest hooguit 1 of 2 m2 woonruimte per verdieping. Enig “nadeel” is een een extra grote vensterbank. Heeft u een hoek-, 2-onder-1-kap- of vrijstaande woning dan is het ruimteverlies groter. Het is dus goed om hier rekening mee te houden voordat u begint met het isoleren van de binnenmuur.

Verschillende methodes voor muren isoleren vanaf de binnenkant

Gaat u de muur isoleren vanaf de binnenkant? Dan zijn daar verschillende manieren voor. De meest gebruikte methodes zijn kant-en-klare panelen of een voorzetwand. U behaalt een hogere isolatiewaarde met minder ruimteverlies dan bij het gebruik van cellenbeton- of hennepblokken. De meest gebruikte isolatiematerialen voor binnengevel-isolatie zijn glaswol, steenwol, XPS- of PIR-platen.

Hieronder ziet u stap voor stap hoe het isoleren van de binnenmuur globaal in zijn werk gaat. Daarbij is uitgegaan van de methode waarbij er een voorzetwand voor de muur wordt geplaatst met daarachter isolatiemateriaal en een dampscherm. In grote lijnen zijn dit ook de stappen die bij andere isolatiemethodes gevolgd worden.

Waar moet u op letten voordat u begint:

1. Voordat u begint met het isoleren van de binnenmuur is het belangrijk de binnen- en buitenkant van de muur te controleren op vocht of schimmelplekken. De muur moet vochtvrij zij voordat u gaat isoleren.
2. De gevel mag niet beschadigd zijn (scheuren in het metselwerk, vochtschade).
3. In de woning moet er sprake zijn van een goed binnenklimaat (goede ventilatie, verwarming).
4. Een dampscherm is noodzakelijk tussen het isolatiemateriaal en de wandafwerking.
5. Om stopcontacten en schakelaars weg te kunnen werken is een zogenaamde leiding spouw tussen het dampscherm en de afwerking aan te bevelen. De leidingen en het schakelmateriaal kunnen dan in deze spouw worden geïntegreerd. Hierdoor is de lucht- en dampdichtheid gewaarborgd.

Is uw huis een monument? Dan is het noodzakelijk om een vergunning aan te vragen voordat u begint met het isoleren van de binnenmuur. Doe dit via het omgevingsloket.

Stappenplan voor binnengevel isolatie

1. Raamwerk van hout of metal stud plaatsen voor de binnenmuur.
2. Isolatie aanbrengen tussen en achter het raamwerk.
3. Dampdichte klimaatfolie aanbrengen en dichtkitten naden en kieren.
4. Wandcontactdozen en leidingen doorvoeren.
5. Gipsplaten aanbrengen.
6. Kozijn- en deuraansluitingen afwerken met nieuwe dagkanten en vensterbanken.
7. Plamuren van voegen tussen gipsplaten.
8. Afwerken van de muur met stukwerk, leem, behang of ander materiaal.
9. Plinten en sierlijsten op maat zagen en plaatsen.
10. Stopcontacten en andere leidingen voorzien van afdekramen en tappunten.

Klaar!

Gevelisolatie buitenzijde

Pleisterwerk, steenstrips of houtwerk. U kunt hier als woningeigenaar, mits u daar een vergunning voor heeft, helemaal los in gaan. Wilt u een authentieke baksteenstijl met verschillende steenverbanden of juist een strakke, moderne stijl met verschillende kleuren pleisterwerk? Het kan allemaal. Bedenkt wel dat uw muur er minimaal voor de komende 50 jaar zo uit zal blijven zien. Het is natuurlijk wel bewerkelijk zeker als u ook alle kozijnen de deuren meeneemt. het meest effectief zijn de grote blinde gevels, die ook het eenvoudigst zijn aan te passen. U kunt ervoor kiezen om alleen die extra te isoleren, scheelt behoorlijk in kosten.

Doe wel de vergunningscheck. U mag niet zomaar het aangezicht van uw huis veranderen. Soms is een kleine check vooraf voldoende om te zien dat uw huis onderdeel is van een beschermd dorps- of stadsgezicht.

Vindt een betrouwbare isolatiespecialist. De isolatiespecialist is vaak een producent van het systeem dat u gebruikt. Een specialist behoudt het overzicht en zorgt ervoor dat alles goed verloopt en er geen onherstelbare fouten worden gemaakt. Een specialist kunt u vinden via onze pagina met vakspecialisten.

De belangrijkste keuze die u moet maken is het type gevelmateriaal en de isolatiedikte. Kiest u voor steenstrips, pleisterwerk, hout of een ander gevelmateriaal? Dit bepaalt het type systeem dat er wordt gebruikt en een groot deel van de kosten.

• Vergunningsaanvraag. Zodra u weet hoe dik het isolatiemateriaal wordt en hoe uw nieuwe buitenmuur er uit komt te zien kunt u een vergunning aanvragen. Dit duurt vaak tussen de 8 en 14 weken.
• Technische uitwerking. De isolatiespecialist werkt de details verder uit. De specialist kijkt naar de aansluitingen op kozijnen en daken en hoe deze vorm worden gegeven. Daarnaast wordt er een dauwpuntberekening gedaan. Dit is een berekening waarmee bepaald wordt of vochtproblemen kunnen ontstaan door de extra isolatie. Meer uitleg staat verderop in dit artikel.
• Aan de slag! De isolatie specialist stelt een stukadoor aan voor de uitvoering. Hij of zij begint met het bouwen van een steiger om de gevel goed te kunnen bereiken maar ook om deze te beschermen tegen harde wind.
• De stukadoor begint met het plaatsen van metalen profielen op de randen van de muren.
• Isolatiemateriaal wordt tegen de bestaande buitenmuur aangeplakt. Het isolatiemateriaal is vaak een hard plaatmateriaal zoals EPS of PIR.
• Aansluitingen op daken, dakgoten en kozijnen worden netjes gemaakt door speciale hoekstrippen en kopschotjes. Soms is het ook nodig om een aantal stenen uit de muur te halen zodat de aansluiting luchtdicht gemaakt kan worden. Deze details zijn erg belangrijk om wateroverlast of koudebruggen te voorkomen.
• Wanneer het isolatiemateriaal geplaatst is worden hoekbeschermers toegepast en wordt het geheel bedekt met een wapeningsgaas en mortel.
• Samen met het wapeningsgaas zorgen speciale muurpluggen ervoor dat de isolatieplaten op hun plek blijven zitten en aan de oude buitenmuur vast zitten.
• Gevelbekleding. Nu is het moment gekomen dat de gevel bekleed mag worden.
• De steenstrips worden netjes afgevoegd. In het geval van pleisterwerk kunt u besluiten om er nog een mooie kleur op aan te brengen.
• Klaar. Nadat de gevelbekleding is aangebracht kan het steigerwerk worden afgebroken en zijn de werkzaamheden klaar.

Gevel spouwisolatie

Een nette geïsoleerde spouw ziet er uit als onderstaand plaatje. De isolatie zit netjes verankerd m.b.v. de spouwhaken (Spouwhaken worden op regelmatige afstanden aangebracht om het buiten- en binnenblad van een spouwmuur met elkaar te verbinden, zodat een stabiele constructie ontstaat. In geval van een geventileerde spouwmuur, kan de spouwhaak ook gebruikt worden om de isolatie op zijn plaats te houden door de toevoeging van een isolatiebevestigingsclip). Er is waterkerende folie aangebracht en er is een kleine spouw overgelaten waar het doorslaand vocht via het buitenspouwblad kan worden afgevoerd. Door de open stootvoegen wordt deze spouw geïsoleerd. 

Binnenpleister (1)

Binnenspouwblad (2)

Spouwmuurisolatie (3)

Spouw (4)

Spouwhaken (5/6)

Waterkerende folie (7)

Buitenspouwblad (8)

Open stootvoegen (9)

Wat voor spouw heeft u?

Hieronder een plaatje met de spouw als functie van het bouwjaar:

Mag je de spouw zomaar volstoppen met isolatie materiaal?

De spouw werd in 1960 verplicht om vocht in de woning te voorkomen. Wat gebeurt er als je die spouw volstopt met isolatie materiaal en hoe voorkom je vochtschade?

Gevelisolatie bij lege spouw

Technisch is er geen probleem als er sprake is van een goed vooronderzoek, uitgevoerd door een gecertificeerd bedrijf. Overweeg om in offertes en andere communicatie de inspectie vooraf, de kwaliteitseisen voor de uitvoering en de nacontrole te benoemen. Maak ook goede afspraken over garantie op eventuele vocht problemen na de isolatie.

Voor uitgebreide informatie over het na-isoleren van een spouw zonder isolatie zie: https://klimapedia.nl/wp-content/uploads/2017/06/Na-isolatie-spwmr-Feite...

Risico’s op vochtschade bij spouwmuur isolatie

Het aanbrengen van na-isolatie in spouwmuren is een maatregel die mits uitgevoerd met de nodige zorgvuldigheid tot goede resultaten leidt.

Technisch/wetenschappelijk is afdoende aangetoond dat spouwmuurisolatie een verantwoorde maatregel is mits gewerkt wordt met SKG-IKOB gecertificeerde bedrijven.

In de huidige praktijk doen zich relatief weinig problemen voor en die zijn voor het grootste deel toe te schrijven aan onvolledig of ondeskundig vooronderzoek en het niet naleven van de richtlijnen bij de uitvoering van het werk.

De VENIN-garantiebepalingen die zijn gekoppeld aan de SKG-IKOB richtlijnen dekken de belangrijkste risicofactoren. SKG-IKOB werkt aan een verbreding van de garantieregelingen.

Gezondheidsrisico’s

Bij de veel toegepaste materialen steen- en glaswol en PUR bestaan geen gezondheidsrisico’s voor de verwerkers die de normale beschermingsmaatregelen zoals aangegeven in de ARBO regelgeving hanteren.

Voor bewoners zijn er geen directe risico’s bekend. Alleen wat betreft PUR bestaat mogelijk voor al eerder voor isocyanaten gesensibiliseerde mensen een risico. In ieder geval tijdens het aanbrengen niet aanwezig zijn en extra ventileren lijkt aan te raden.

Aanbevelingen voor opdrachtgevers (bewoners)

Let op juiste voorwaarden in de offerte

• Bewoners die na-isolatie laten uitvoeren moeten er op letten dat het betrokken bedrijf over een SKG-IKOB procescertificaat beschikt en bij voorkeur ook lid is van VENIN.
• In de kwaliteitseisen is een degelijk vooronderzoek inbegrepen, maar het kan geen kwaad dit nog eens afzonderlijk in het aannemingscontract op te nemen.
• De opdrachtgever moet zich ook realiseren dat uit het vooronderzoek kosten voor “meerwerk” voort kunnen komen als bijvoorbeeld specieresten enz. uit een spouw verwijderd moeten worden voordat de isolatie kan worden aangebracht.

Garantievoorwaarden en aansprakelijkheid

• De huidige VENIN-garantievoorwaarden bieden een beperkte aansprakelijkheid in geval van vochtschade ook als die het gevolg is van de spouwmuurisolatie.
• Zoals in de meeste garantievoorwaarden valt “gevolgschade” ook bij VENIN in beginsel buiten de garantie.
• VENIN onderzoekt of het zin heeft de garantievoorwaarden op dit punt uit te breiden.

Eisen waaraan een te isoleren spouwmuur moet voldoen

Let op de volgende aspecten:

• De reeds aanwezige gebreken aan de gevel (scheurvorming, kwaliteit voegwerk)
• De vorstgevoeligheid van het metselwerk van het buitenspouwblad
• De spouwbreedte
• De eventuele vervuiling van de spouw.
• Gevels, waaraan vochtproblemen worden waargenomen, mogen niet zondermeer worden geïsoleerd.
• Gevels met een buitenspouwblad van stenen met een hoge weerstand tegen dampdoorgang (bijv. geglazuurde baksteen of geglazuurde verblendsteen, tegels, mozaiekwerk e.d.) of gevels, voorzien van een sterk dampremmende afwerklaag (dichte verflagen, dicht buitenpleisterwerk enz.), mogen, in verband met het verhoogde risico op vorstschade, niet worden geïsoleerd.
• Bij het isoleren van "smalle" spouwen bestaat een verhoogde kans op vochtdoorslag. Om die reden mogen spouwen met een breedte minder dan 40 mm niet worden geïsoleerd. Voor PUR geldt 30 mm.
• Bij het isoleren van spouwen die in meer of mindere mate ernstig verontreinigd zijn door speciebaarden, valspecie, puin, doorgemetselde stenen, doorstekende balkkoppen e.d., bestaat eveneens een verhoogde kans op vochtdoorslagproblemen.
• Bijzondere aandacht moet worden besteed aan de grootte van de speciebaarden. In geval deze dusdanig groot zijn dat de ruimte tussen speciebaarden en binnenspouwblad minder dan 30 mm wordt moet ernstig rekening worden gehouden met de mogelijkheid van vochtdoorslag op die punten.
• Aan ventilatie-, afvoerkanalen en andere openingen in de spouwmuur (bijv. doorvoeren van gevelkachels, wasemkappen, ventilatoren enz.) moet bijzondere aandacht worden besteed.
• Daar waar deze openingen in open verbinding met de spouw staan, moet de spouw ter plaatse van de openingen rondom met een daartoe geëigend materiaal worden afgedicht en moet een opening in het buitenspouwblad gemaakt worden; deze opening moet afgeschermd worden door een rooster.
• Waar doorvoeren door de spouw reeds aanwezig zijn (bijv. in de vorm van een buis, een koker enz.) moet worden gecontroleerd in hoeverre deze intact zijn. Een gebrekkige doorvoer moet eerst worden hersteld. Na het beëindigen van de isolatiewerkzaamheden moet het functioneren van de ventilatie - of afvoerkanalen worden gecontroleerd.
• Open stootvoegen aan de bovenzijde van het buitenspouwblad die dienden voor spouwventilatie moeten blijvend worden afgedicht.
• Open stootvoegen aan de voet van het buitenspouwblad, die een duidelijke afwateringsfunctie hebben, mogen niet worden afgedicht.
• De open stootvoegen ten behoeve van de afwatering boven lateien, doorstekende vloeren, balkons, galerijen en soortgelijke constructies moeten onbelemmerd hun functie kunnen blijven vervullen
• De ventilatie van de kruipruimte mag door het aanbrengen van het isolatiemateriaal niet worden geblokkeerd.
• De ventilatie van platte daken mag via de daartoe bedoelde oorspronkelijke ventilatievoorzieningen door het ingebrachte isolatiemateriaal niet worden geblokkeerd.

Gevelisolatie bij reeds aanwezige isolatie in spouw

• Het effect van na-isoleren van de spouw is maar beperkt
• De ruimte tussen de spouwruimte en het al aangebrachte isolatiemateriaal is maar klein. Hierdoor kunnen veel na-isolatie producten voor spouwmuren niet gebruikt worden.
• Het is verstandiger om het oud isolatiemateriaal te verwijderen en te vervangen door modern isolatiemateriaal.
• VEH en Veldhoven Duurzaam raden het isoleren van een eerder geïsoleerde spouwmuur af.
• Wil je het tóch doen, zoek dan een bedrijf dat hiermee vele jaren ervaring mee heeft en ook eerst een goed onderzoek doet om te kijken of het ook echt kan.